Czym jest obrzęk limfatyczny?
Układ limfatyczny jest częścią układu regulującego płyny w ciele i składa się on z naczyń limfatycznych oraz węzłów chłonnych, często nazywanych gruczołami. Układ ten rozprowadza płyn limfatyczny i składa się na układ odpornościowy i oczyszczający w organiźmie.
Obrzęk to medyczna nazwa opuchlizny, a więc Obrzęk Limfatyczny to chroniczna opuchlizna układu limfatycznego.
Obrzęk limfatyczny jest ryzykiem w raku piersi i może się pojawić po usunięciu węzłów chłonnych podczas operacji, lub po leczeniu takim jak chemioterapia czy radioterapia. Owe uszkodzenie może spowodować wysięk płynu limfatycznego w tkankach zewnętrznych, gdyż płyn ten nie jest w stanie normalną drogą tak dobrze się odsączyć.
Gdzie i kiedy może wystąpić obrzęk limfatyczny?
Obrzęk limfatyczny w raku piersi może wystąpić w jakiejkolwiek części ramienia, piersi lub ręki po stronie zoperowanej, i może czasami rozciągnąć się do tułowia.
Obrzęk limfatyczny może wystąpić tuż po operacji, chemioterapii czy radioterapii, ale może też wystąpić dużo później. W większości przypadków obrzęki limfatyczne występują w pierwszych 2-3 latach po zakończeniu leczenia, ale warto pamiętać, że ryzyko wystąpienia obrzęku limfatycznego istnieje przez całe życie, niezależnie od wieku.
Jakie jest ryzyko obrzęku limfatycznego?
Obrzęk limfatyczny jest zwykle początkowo niewielki i występuje u:
- 5-10% pacjentów poddanych biopsji węzła wartowniczego
- 25-30% pacjentów poddanych usunięciu węzłów pachowych
- Istnieją inne czynniki zwiększające ryzyko, jak otyłość, cukrzyca, infekcja czy ponowny uraz. Jednakże bardzo ważne jest nie ignorować jakiejkolwiek powracającej opuchlizny, gdyż może się ona pogorszyć. Jesteśmy w stanie pomóc zaradzić opuchliźnie, jeżeli takowa wystąpi i postarać się utrzymać ją w możliwie najłagodniejszej formie.
Objawy obrzęku limfatycznego
Objawy obrzęku limfatycznego mogą być zróżnicowane. Istotne jest zasięgnąć porady gdy zauważymy w ramieniu, ręce, piersi lub obrębie klatki piersiowej, po stronie zoperowanej, regularne objawy jak:
- Opuchlizna
- Odczucie naprężenia
- Uczucie ciężkości
- Ból
Jeżeli wystąpią jakiekolwiek z powyższych objawów, należy skontaktować się z przypisaną pielęgniarką opieki chorych na raka piersi, która może skierować nas do poradni obrzęku limfatycznego. Pacjent zostanie zbadany i uzgodniony zostanie z nim plan leczenia, mający na celu spowodowanie odpływu płynu z opuchniętego miejsca, zmniejszenie objawów i zapobieganie pogorszenia się opuchlizny
Infekcja - Cellulitis
Leczenie raka piersi może wpłynąć na układ limfatyczny. Oznacza to, że istnieje ryzyko wystąpienia infekcji zwanej cellulitis / zapalenie tkanki łącznej. Może ona wystąpić na ramieniu lub piersi, po stronie zoperowanej.
Cellulitis to niezaraźliwa infekcja skóry i tkanek. Może być spowodowana przez bakterie, które wnikają poprzez ranę skóry, jak na przykład zadrapanie lub ukąszenie owada, ale może wystąpić bez oczywistego powodu. Może pojawić się nagle jako plamista wysypka i charakteryzować się zaczerwienieniem, bólem lub pieczeniem, które mogą się szybko rozprzestrzenić. Może być również zauważalne powiększenie opuchlizny.
Pacjent może czuć się źle, jak przy objawach grypy, które mogą obejmować bóle, gorączkę, ból głowy itp.
Jeżeli uważamy, że wystąpił u nas cellulitis, ważna jest natychmiastowa wizyta u lekarza, ponieważ potrzebne będą antybiotyki, a jeżeli jest to niemożliwe, należy udać się do najbliższej przychodni lub oddziału ratunkowego szpitala. Wczesne leczenie może pomóc w zatrzymaniu infekcji zanim stanie się poważna.
Po kilku dniach przyjmowania antybiotyków, cellulitis powinien zelżeć. Bardzo ważne jest przyjęcie pełnej dawki antybiotyku, według przepisu lekarza.
Leczenie Obrzęku Limfatycznego
Zanim leczenie obrzęku limfatycznego będzie mogło zostać podjęte, szczegółowe badanie zostanie przeprowadzone przez lekarza praktykującego w zakresie obrzęku limfatycznego. Leczenie może obejmować pielęgnację skóry, ćwiczenia przy obrzęku limfatycznym, techniki samo-odsączenia (prosty drenaż płynu limfatycznego - SLD) czy przepisanie odzieży kompresyjnej.
Odzież kompresyjna występuje w formie rękawa, a czasami dołączona będzie do niego rękawiczka lub opatrunek rękawicowy. Pacjent otrzyma porady na temat tego, jak długo nosić odzież kompresyjną, nie powinna ona być jednak noszona w nocy, chyba że zalecił to nasz specjalista.
W przypadku wystąpienia obrzęku limfatycznego piersi, będziemy w stanie poradzić w kwestii odpowiedniego dopasowania biustonosza, co jest niezwykle ważne, a także poradzimy noszenie miękkiego biustonosza w nocy.
Niektóre formy obrzęku limfatycznego będą wymagały specjalistycznego leczenia, jak kinezjotaping, ręczne odsączenie płynu limfatycznego, pompka okresowa czy bandażowanie wielowarstwowe, co będzie przedyskutowane z pacjentem.
Więcej informacji
Aby uzyskać skierowanie do zespołu obrzęku limfatycznego, należy skontaktować się z przypisaną pielęgniarką opieki chorych na raka piersi.